Często piszemy o koncentracji – o tym, jak skupić się na danym działaniu, eliminować bodźce, które nas rozpraszają oraz kierować uwagę na to, co teraz najważniejsze dla wykonania zadania. Jak podkreślamy, jest to umiejętność, a więc potrzebna nam jest wiedza, jak z niej korzystać oraz trening, praktyka. Równie często za przykład podajemy zawodnika, który uczy się skupiać się na tym co ma do zrobienia (na boisku, planszy, macie, basenie), a eliminować te czynniki, które przeszkadzają w wykonaniu tego zadania (myśli o wyniku; o tym, co było lub będzie; reakcjach publiczności; zachowaniu przeciwnika).
Patrzmy szerzej!
Gdy spojrzymy na umiejętność skupiania uwagi trochę szerzej, okaże się, że dotyczy ona wszystkich osób, które pełnią ważne role w rozwoju młodego zawodnika. Trenerze, Nauczycielu, Rodzicu – na czym się skupiasz? Co dla Ciebie jest najważniejsze w sporcie dziecka? Umiejętności, wychowanie przyszłego mistrza, proces, wynik, uczenie się ważnych lekcji płynących ze sportu, radość z danej dyscypliny? A może jeszcze coś innego? Ważne, abyś odpowiedział na to pytanie szczerze wobec siebie. Być może skupienie na jednym z czynników związanych ze sportem Twojego dziecka czy podopiecznego, nie będzie oznaczać eliminowania drugiego, jednak ułożenie tutaj hierarchii wartości będzie bardzo istotne. To będzie determinować Twoje spojrzenie na sport dziecka, nastawianie, a w konsekwencji Twoje zachowanie.
Warto to podkreślić, że to co dla Ciebie będzie najistotniejsze i to, co będziesz podkreślał w treningach i aktywności dziecka, stanie się najważniejsze dla młodego zawodnika.
Jesteś modelem do naśladowania – jesteś ważny, a często to od Ciebie oraz komunikacji między Tobą a trenerem lub rodzicem będzie zależeć na ile i jak zaangażuje się dziecko w daną dyscyplinę.
Trenerze odpowiedź na poniższe pytania:
- Co jest celem Twojej pracy z młodymi zawodnikami? Na czym się skupiasz w byciu trenerem?
- Do czego zmierzasz w swojej pracy?
- Po co trenujesz innych?
- Jakie wartości są dla Ciebie ważne? I jak je pokazujesz swoim zawodnikom (poprzez słowa gesty, zachowanie)?
- Z kim i w jaki sposób chcesz współpracować, aby móc te wartości przekazywać zawodnikom?
- Z czego możesz zrezygnować w swojej pracy (nie jest dla Ciebie aż tak istotne)? A na co nie możesz się zgodzić?
Mogą to być fundamentalne pytania do Ciebie Trenerze. Po pierwsze pokazują Twoją filozofię pracy w sporcie, im bardziej będziesz jej świadomy tym w sposób bardziej otwarty i klarowny możesz przekazać ją rodzicom swoich zawodników. To sprzyja skutecznej komunikacji, a także budowaniu relacji z rodzicami i zawodnikami. Ty sam czujesz się spokojniejszy, gdy filozofia pracy jest w zgodzie z Tobą, masz większą pewność w działaniu. Będzie dla Ciebie pomocna w trudnych sytuacjach, kiedy będziesz stał przed wyborem, kiedy ktoś naruszy Twoje zasady, kiedy będziesz chciał zmienić klub lub w innych sytuacjach podjęcia decyzji. Wtedy kluczowym pytaniem jest: Czy jeśli postąpię tak, to czy jest to zgodne z tym w co wierzę w tej pracy? Czy będę się z tym dobrze czuł (jako trener, jako człowiek)? Rozmawiając w swojej pracy psychologa sportu z trenerami (pracujących w różnych grupach) obserwuję, że ich życie zawodowe jest utkane z podejmowania decyzji. Szczera, dobrze zdefiniowana, regularnie „odświeżana” filozofia pracy ułatwia ten proces. Sam jako trener możesz sobie w tym pomóc.
Rodzicu odpowiedź na poniższe pytania:
Rodzicu, znajdź chwilę i odpowiedź sobie na poniższe pytania (swoją drogą często zadaje je również sportowym rodzicom w swoim gabinecie):
- Co jest dla Ciebie najważniejsze w sporcie Twojego dziecka? Na czym się skupiasz?
- W jaki sposób pokazujesz swojemu dziecku to, co jest dla Ciebie istotne (wymień gesty, słowa, zachowania)?
- Co jest najważniejsze w sporcie dla Twojego dziecka (jego oczami)? Co go najbardziej cieszy? Co lubi robić? W co chętnie się angażuje?
- Czy to co lubi Twoje dziecko oraz to, co dla Ciebie jest najważniejsze stoi ze sobą w sprzeczności czy jest podobne?
- Jaki trener będzie wspierał to, co dla Ciebie i Twojego dziecka jest najistotniejsze?
- Czego chcesz, aby Twoje dziecko nauczyło się poprzez uprawianie sportu?
- Czego Ty, jako rodzic, chciałbyś się nauczyć poprzez to, że Twoje dziecko uczestniczy w sporcie?
Najczęściej przy takich pytaniach sportowi rodzice się zatrzymują. Ciągły pośpiech w zadbaniu o wszystkie codzienne obowiązki powoduje, że nie zastanawiali się nad tym lub po porostu pędzili dalej. Czasem okazuje się, że były to ich oczekiwania, ambicje, które przełożyli na swoje dziecko. I takie pytania pozwalają na to, aby zweryfikować to, czego chcę dla swojego dziecka w sporcie, a przede wszystkim czego ono chce. Jeśli jesteś rodzicem młodego zawodnika, dasz sobie chwilę i szczerze odpowiesz na te pytania, będziesz wiedział jak jest i czy chcesz, aby tak zostało. Pogłębiasz swoją świadomość jako rodzica w sporcie, jesteś uważny na siebie, wiesz, że Twoje zachowanie bezpośrednio wpływa na Twoje dziecko – dlatego pracujesz nad sobą, rozmawiasz ze swoim dzieckiem, obserwujesz, aby wiedzieć co sprawia mu prawdziwą frajdę w aktywności. I pielęgnujesz lub mówiąc językiem sportowym trenujesz…umiejętność skupiania uwagi na tym, co najważniejsze w sporcie dzieci.
Współpraca trener - rodzic, rodzic - trener
Niezależnie od tego, jaką rolę pełnisz w sporcie, aby efektywnie ją wypełniać, niezbędna będzie współpraca na linii trener – rodzic. Mówiąc wprost, opowiedz o tym, co jest dla Ciebie najważniejsze w sporcie dziecka/młodego zawodnika. Sprawdź, czy macie podobne podejście.
To podstawa do tego, aby młody zawodnik rozwijał się w sporcie i nie musiał wybierać, czy zgadza się bardziej z tym, co mówią rodzice, czy z komunikatami trenera. Także do tego, aby sport dawał mu radość i mógł czerpać, uczyć się ważnych życiowych lekcji. Rzecz jasna (pewnie stałym czytelnikom bloga nie trzeba o tym przypominać) podejście skupione na tych wartościach, wsparte akcentowaniem umiejętności jakich się uczy zawodnik, progresu, który wykonuje sprzyja długiemu zaangażowaniu dziecka w sport. Natomiast skupianie się na wyniku, rezultacie działań, wygranej za wszelką cenę, szybkich efektach wzmacnia odczuwanie presji i może sprzyjać wypaleniu w młodym wieku.
Rodzicu potrzebujesz trenera, aby wspierać to, na czym skupiasz się w sporcie swojego dziecka. Trenerze potrzebujesz zaangażowanego i świadomego rodzica, aby realizować swoją wizję i filozofię pracy.