Będąc rodzicem młodego sportowca pewnie zastanawiacie się Państwo, w jaki sposób możecie pomóc mu na jego drodze do rozwoju sportowego. Po pierwsze, warto zdać sobie sprawę, że jako rodzic odgrywam bardzo ważną rolę. Badanie z zakresu psychologii sportu, dotyczące wpływu osób znaczących we wspieraniu talentów sportowych (Siekańska, 2015) pokazuje, że oprócz trenerów, to właśnie rodzice są źródłem wsparcia emocjonalnego oraz instrumentalnego (dotyczącego przekazywania wiedzy na temat sposobu postępowania). Co bardzo istotne, okazało się, że dużo ważniejsze od sportowych tradycji, zamiłowań do sportu w rodzinie czy uwarunkowań genetycznych jest…
Dobry klimat motywacyjny panujący w domu! Jak go stworzyć? Oto kilka wskazówek:
- Zapytaj o to, co sprawia, że Twoje dziecko trenuje.
Zadawaj otwarte pytania- „dlaczego chcesz grać w piłkę nożną/ siatkówkę/ uprawiać judo?” albo „co najbardziej lubisz w tym sporcie?”; „Co podoba Ci się najbardziej na treningu?”
Dają one okazje do poznania prawdziwych przyczyn uprawiania danej dyscypliny przez dziecko. Staraj się zadawać otwarte pytania, w ten sposób nie narzucasz swojej odpowiedzi, dajesz przestrzeń młodej osobie.
- Pielęgnuj jeden z najważniejszych czynników, który decyduje o jakości i czasie trwania dziecka w sporcie.
Mowa oczywiście o czerpaniu radości, przyjemności z tego, że uczestniczy się w tym sporcie. Element, który najczęściej pojawia się, gdy mówimy o sporcie dzieci i młodzieży. Szczególnie na początku przygody dziecka ze sportem, ma się on stać dobrą zabawą, kojarzyć się z pozytywnymi emocjami. Wzrasta w ten sposób prawdopodobieństwo zaangażowania młodej osoby w sport w dłuższej perspektywie czasu.
Pytaj: „jak się dzisiaj bawiłeś na treningu?”, „czego nowego się nauczyłeś?” obserwuj, w jakim nastroju wychodzi i przychodzi z treningu, przeżywaj razem z nim pozytywne emocje oraz te, które są trudne dla młodej osoby.
- Dbaj o potrzeby swojego dziecka.
Na bazie niezwykle istotnej, nie tylko w sporcie, teorii autodeterminacji, możemy wyróżnić trzy podstawowe potrzeby, których zaspokojenie jest niezbędne do tego, aby osobowość mogła rozwijać się w optymalny sposób: mianowicie potrzebę autonomii, kompetencji i więzi.
POTRZEBA AUTONOMII– zaspokojona jest wtedy, gdy człowiek ma poczucie, że jest przyczyną zdarzeń. A więc daj swojemu dziecku możliwość podejmowania decyzji. Czasami będzie to możliwość wyboru między dwoma opcjami. Pokaż, że podjęcie danej decyzji wiąże się z pewnymi konsekwencjami i czegoś nas uczy.
POTRZEBA KOMPETENCJI- odnosi się do poczucia efektywności oraz do możliwości podnoszenia swoich umiejętności. Zauważaj progres sportowy swojego dziecka- przypominaj, jaką drogę pokonał w doskonaleniu jakieś czynności czy wykonania zadania. Dobrze sprawdzają się wtedy nagrania tego jak zawodnik zaczynał swoją przygodę z tym sportem np. Podania piłki na tym etapie, odbicia sposobem dolnym lub górnym w siatkówce itp. Pokaż taki film swojemu dziecku, pozwól aby sam porównał swój poziom. Zaznaczaj, na jakim etapie nabywania umiejętności się znajduje (jeśli uczy się czegoś nowego, pokaż, że podobnie kiedyś uczył się tego, co teraz już umie).
POTRZEBA WIĘZI– odpowiada za poczucie posiadania znaczących relacji i bliskości z innymi. Pozwól na zacieśnianie więzi między twoim dzieckiem a rówieśnikami, z którymi chodzi na trening. Gdy jest taka okazja, wspieraj pomoc okazywaną rówieśnikowi (np. wspólny dojazd, przyjazd z treningu, pożyczenie stroju sportowego, odwiedzenie lub zorganizowanie spotkania z kolegą, który doznał kontuzji).
Jeśli środowisko zapewnia zaspokojenie trzech wymienionych powyżej potrzeb wspiera także motywację wewnętrzną młodej osoby (a więc także radość, przyjemność z uprawiania sportu i rozwijania swoich umiejętności).
- Naucz ustalać cele i je realizować.
Nagranie pokazujące pierwsze kroki zawodnika w danym sporcie mogą być dobrą okazją do rozmowy o realizacji celów i marzeń. Pokaż, że marzenia najcześciej są celami długoterminowymi, do których można dążyć krok po kroku (tutaj możesz opowiedzieć na przykładach sportowców https://www.youtube.com/watch?v=zkMKdhCjmoI ). Pokaż, że do celów wynikowych (np.„Chcę być najlepszym bramkarzem w lidze”) prowadzą cele nastawione na jakość wykonania czyli takie które koncentrują się na poprawie własnej gry, danego zachowania czy techniki. To właśnie na te cele zawodnik ma najwięcej wpływu i może je kontrolować. Zadawaj pytania: „Czego chciałbyś się nauczyć na treningu/podczas tych dwóch miesięcy?” „Na jakim poziomie tej umiejętności jesteś teraz, a na jakim chciałbyś być za 2 miesiące?”
- Bądź najwierniejszym kibicem swojego dziecka.
Dając wsparcie swojemu dziecku w każdej sytuacji (zarówno przy porażce, sukcesie czy sytuacji, gdy nie wychodzi mu na treningu) pokazujesz, że dla Ciebie ważny jest on sam, jako człowiek, a nie rezultaty jego działań.
Staraj się podczas treningów lub zawodów obserwować swoje dziecko, ale nie dawaj mu wskazówek, rad w czasie trwania spotkania/treningu. Bardzo trudno wtedy młodemu zawodnikowi utrzymać koncentrację i pamiętać o zaleceniach trenera.
Daj przestrzeń na pojawienie się emocji u dziecka (a także u Ciebie, jako rodzica) po treningu/ zawodach. Szczególnie, kiedy pojawia się złość, smutek czy frustracja. Nie próbuj analizować, tłumaczyć- daj czas na wyrażenie emocji, często sprawdza się wtedy reguła 24h (odczekaj 24h zanim zaczniesz rozmawiać o sytuacji, która wywołała silne emocje).
- Bądź elastyczny.
Znajomość swojego dziecka i obserwacja jego zachowań powoduje, że Ty, jako rodzic wiesz, kiedy Twoje dziecko nie chce iść na trening, bo nie podoba mu się dyscyplina sportu i chciałby ją zmienić, w grupie treningowej wydarzyło się coś, co może powodować wycofanie się lub…zwyczajnie złapał lenia 
W pierwszej sytuacji warto porozmawiać z dzieckiem, przeczekać jakiś czas i zastanowić się wspólnie nad zmianą dyscypliny czy zajęcia. Natomiast w drugim przypadku, to normalne, że czasami tracimy motywację (nawet wtedy, gdy uwielbiamy coś robić) i od czasu do czasu możemy pozwolić na leniuchowanie. Ale nie za często- wtedy właśnie jesteś tą osobą, która motywuje swoje dziecko do pójścia na trening (szczególnie, kiedy młody zawodnik trenuje już dłuższy czas). Najwięksi mistrzowie sportu, gdy wymieniają, co sprawiło, że osiągnęli sukces, mówią, że to często rodzice, którzy wyganiali ich na trening w momencie, gdy się im nie chciało. Tylko pod warunkiem, że jesteście pewni, że Wasze dzieci kochają ten sport.
W badaniu, o którym pisałam na początku przez dobry klimat motywacyjny rozumiano także atmosferę, jaka panowała w domu, dobre relacje rodziców z dziećmi, brak poczucia presji na wynik, jaki uzyskuje dziecko, zrozumienie, czerpanie przyjemności ze wspólnego spędzania czasu, wrażliwość na potrzeby i problemy dziecka, wspólne przeżywanie sukcesów i porażek.
Pytanie do Was:
Możliwe, że wymienione wskazówki, jako rodzice, często intuicyjnie stosujecie. Podzielcie się swoimi przykładami w komentarzach, może zainspirujecie nas i innych 
Całe badanie: Siekańska, M. (2015). Rola osób znaczących we wspieraniu rozwoju talentów sportowych. Psychologia wychowawcza, 8, 153-169.
