Jak dbać o frekwencję swoich uczniów na lekcjach wf oraz motywację do uprawiania sportu?

Jak dbać o frekwencję swoich uczniów na lekcjach wf oraz motywację do uprawiania sportu?

Zagadnienie motywacji jest jednym z kluczowych aspektów uprawiania sportu, nie tylko na najwyższym poziomie. Zrozumienie mechanizmów działania motywacji, odkrywanie czym jest oraz obserwowanie mitów jej dotyczących może przydać się każdemu ze względu na powszechne występowanie na co dzień 🙂 Odgrywa również bardzo istotną rolę w kształtowaniu nawyków sportowych przyszłych pokoleń. Wiemy przecież, że regularne uprawianie aktywności fizycznej (umiarkowanej lub intensywnej) w młodym wieku jest prognostykiem aktywnego trybu życia w dorosłości. I choć na ten efekt składa się wiele czynników, a osób wokół młodego człowieka, które mają na to wpływ jest wiele, w tym artykule chciałabym odnieść się do działania nauczyciela na lekcjach wychowania fizycznego. Jak mogę wpływać na motywację swoich uczniów, aby chcieli uczestniczyć w prowadzonych przeze mnie zajęciach? Jak mogę zachęcać do uprawiania przez nich aktywności na co dzień, tak, aby przełożyli ją na dorosłe życie?

Czym jest motywacja?

Motywacja stanowi pewnego rodzaju wewnętrzną siłę, która aktywuje osoby do bezpośredniego zachowania. Jednak efekty naszych działań będą zależeć od trzech składowych:

• Ukierunkowania – czyli tego w jaką czynność się zaangażujemy,
• Wytrwałości – determinacji, z jaką będziemy kontynuować rozpoczętą aktywność,
• Intensywności – ile energii będziemy poświęcać danemu działaniu.

Istnieją dwa, główne źródła motywacji. Może ona płynąć z zewnątrz, zazwyczaj w postaci pewnych nagród czy korzyści albo/i wiązać się z uprawianiem sportu dla przyjemności z niej płynącej, radości z podnoszenia swoich umiejętności.

Motywacja zewnętrzna

• Uprawianie sportu dla nagród, pochwały,
• Często potrzeba otrzymywania coraz lepszych nagród w celu utrzymywania motywacji,
• Potrzeba czerpania z różnych źródeł zewnętrznej motywacji.

Motywacja wewnętrzna

• Radość z uprawiania aktywności fizycznej lub sportu,
• Przyjemność z trenowania, wykonywania ćwiczeń,
• Często występuje zdolność do podtrzymywania motywacji mimo występujących przeciwności.

Nie ma nic złego w motywacji zewnętrznej, nagrody bywają bardzo motywujące, szczególnie dla młodych osób. Istotne, aby zewnętrzne czynniki nie były nadużywane, a stanowiły uzupełnienie motywacji wewnętrznej. To właśnie ten rodzaj motywacji jest bezwzględnie potrzebny, aby osiągnąć długotrwały sukces w jakimkolwiek działaniu. W tym wypadku sukcesem nazywamy systematyczne uprawianie aktywności fizycznej zarówno w wieku szkolnym jak i w późniejszym życiu dorosłym. Bez radości, satysfakcji z efektów, przyjemności z samej aktywności bardzo trudno będzie to osiągnąć. Ważne, aby młode osoby próbowały różnych aktywności i dyscyplin, tak, aby same mogły wybrać tą, w której czują się najlepiej (mają predyspozycje i czerpią z niej przyjemność).

Jak wzbudzać motywację u młodych osób?

Mimo dużego znaczenia przypisywanego motywacji w pracy nauczyciela, jej pobudzaniu nie poświęca się wystarczająco wiele uwagi. Bardzo często uważa się, że motywacja do uczenia się jest wyłączną sprawą zawodnika czy ucznia. Jednakże wywoływanie właściwej motywacji do uczenia się, gotowości do określonych działań czy podnoszenia swoich umiejętności powinno być pierwszą i podstawową czynnością w nauczaniu. Zaniedbanie może prowadzić do osiągania przez ucznia rezultatów niższych od tego, co mógłby uzyskać. Dodatkowo jest to kształtowanie umiejętności czy postawy, która będzie odgrywać w życiu młodego człowieka zawsze istotną rolę.

Na początku motywując młode osoby do wysiłku fizycznego, trzeba wziąć pod uwagę jego potrzeby i oczekiwania związane ze sportem. Niezbędne zatem jest stosowanie indywidualnego podejścia, każdy z uczniów ma inne predyspozycje, upodobania i pewnego rodzaju, już wykształcone nawyki. Każdy z nas rozwija się indywidualnie, także pod względem sprawności fizycznej, a normy dla poszczególnych grup wiekowych powinny być jedynie kierunkiem, obszarem naszego zainteresowania. Poznanie każdej osoby, poświęcenie jej uwagi przez nauczyciela spowoduje, że uczeń poczuje się ważny, dostrzeżony bez względu na swoje umiejętności. Bardzo istotne jest, aby nie porównywać osoby między sobą – często u uczniów o mniejszych predyspozycjach i możliwościach takie zachowanie może spowodować demotywację do zajęć, a czasami nawet do każdej aktywności fizycznej. Za to dostrzeganie indywidualnego progresu ucznia jest dla niego motywujące. Zatem porównywanie jego aktualnych osiągnięć i umiejętności czy zaangażowania, z tym, co prezentował w przeszłości (np. na początku roku szkolnego) przynosi pozytywne skutki.

Trzeba pamiętać, że na początku kształtowania zainteresowań, szczególnie u dzieci, przeważają czynności, które dla dziecka będą kojarzyć się z przyjemnością i będą sprawiały mu radość. Dlatego czasami warto na początku odrzucić monotonne, standardowe ćwiczenia z dużą ilością powtórzeń oraz nadmiernie obciążanie dzieci ćwiczeniami, w zamian za formy zajęć ukierunkowane na kształtowanie określonych nawyków ruchowych w ciekawej i stale zmieniającej się formie, także przy użyciu niestandardowych narzędzi. Dobrze, gdy zajęcia wychowania fizycznego byłyby dla uczniów zabawą, w której wiele się mogą nauczyć (zarówno o sobie, od siebie nawzajem, jak i od nauczyciela). Oczywiście będzie to zabawa z określeniem zasad i wartości, które są obowiązujące w czasie zajęć (a także poza nimi, jak zasada fair play czy szacunku do przeciwników).

Istotna rolę w procesie kształtowania zainteresowania aktywnością fizyczną i sportem jest… sama osoba nauczyciela czy trenera. Bardzo często uczymy się czegoś, nawet nieświadomie poprzez naśladownictwo, co w psychologii nazywane jest modelowaniem zachowania. Dzieci najczęściej uczą się właśnie poprzez naśladowanie zachowań innych osób dla nich ważnych i istotnych w ich procesie kształcenia (rodzice, inni ważni dorośli, nauczyciele, trenerzy). Między innymi dlatego warto być przykładem dla swoich uczniów/ zawodników zarówno pod względem zasad przestrzeganych w sporcie, osoby aktywnej fizycznie, wytwarzającej pozytywną atmosferę. Badania pokazują, że efektywność pracy nauczyciela/ trenera jest wysoko skorelowana z tym, jak często się uśmiecha. Dlatego autentyczne zaangażowanie w kształtowanie nawyków związanych z aktywnością fizyczną młodych osób, poczucie humoru, indywidualne podejście, umiejętność przekazywania informacji zwrotnych, dostrzeganie wysiłku i zaangażowania młodych osób wywołuje samo napędzające się pozytywne koło. Często będzie to działało na zasadzie sprzężenia zwrotnego – to ile pozytywnej energii, autentyczności, zaangażowania i wiedzy nauczyciel włoży w proces kształcenia ucznia, po pewnym czasie podobnymi elementami będzie się wyróżniał sam uczeń.

Działaj wspólnie

W książce „Sport uczy życia” zaznaczamy, że rozwój w sporcie oraz poprzez sport, zależy od efektywności tzw. „pajączka” czyli osób wokół młodego człowieka (rodzic, trener, nauczyciel wf, wychowawca) oraz ich świadomego wspólnego działania, komunikacji między sobą. Dlatego oprócz własnych działań na lekcjach, działaj wspólnie – dbaj o komunikację, pytaj, przekazuj swoje spostrzeżenia i bądź ciekaw perspektywy drugiej osoby. Mamy świadomość, że na niektóre, ważne dla funkcjonowania w relacji nauczyciel wf – uczniowie, czynniki, nie masz wpływu (np. system nauczania, ilość dzieci w klasach, normy programowe itp.) Jednak podobnie, jak w sporcie, warto skoncentrować się nad, tym co jest pod Twoją kontrolą – czyli Twoje zaangażowanie podczas zajęć,

Jak skutecznie wpływać na motywację do zajęć swoich uczniów?

• Zawsze stosuj indywidualne podejście (weź pod uwagę potrzeby i oczekiwania związane ze sportem każdego z uczniów)
• Doceniaj wysiłek i zaangażowanie dużo bardziej niż same rezultaty czy wyniki
• Zauważaj progres jaki zrobił każdy z uczniów
• Dbaj o atrakcyjność i różnorodność zajęć
• Zapewnij na zajęciach dobrą zabawę z ustalonymi zasadami
• Dbaj o dobrą atmosferę, która sprzyja czerpaniu przyjemności z aktywności fizycznej
• Dopasuj poziom trudności gier, tak, aby każde dziecko choć raz mogło wygrać
• Wspieraj zawiązywanie się więzi podczas zajęć, dostrzegaj i doceniaj małe zachowania, które uczeń wykonuje na rzecz drugiej osoby
• Bądź autentycznym przykładem osoby zaangażowanej w aktywność fizyczną
• Staraj się być uczestnikiem zajęć – pokazuj, wyjaśniaj, udzielaj informacji zwrotnych

Drogi Nauczycielu pamiętaj:

„Dzieci nie uczą się od ludzi, których nie lubią” Rita Pierson
„Możemy uczyć innych, wtedy, gdy jesteśmy gotowi sami odbierać lekcje” Simon Sinek